In 2022 werden in de negen Brusselse asielen 5.070 dieren opgevangen, wat 40% minder is dan in 2019. Aan de vooravond van de Werelddag tegen Dierenverwaarlozing wijst Bernard Clerfayt, de Brusselse minister van Dierenwelzijn, erop dat hij, om de cijfers verder te doen dalen, inzet op sensibilisering en een beter beheer van de kattenpopulatie, nog steeds de meest voorkomende dieren in de asielen (56%)

“Ik ben blij met deze daling. Minder dieren in de asielen betekent minder zwerfdieren, achtergelaten dieren of in beslag genomen dieren. Het is ook goed nieuws voor de asielen, die kunnen gebruikmaken van een grotere opnamecapaciteit en daardoor betere leefomstandigheden kunnen bieden aan de dieren die ze opvangen”, legt Bernard Clerfayt, de Brusselse minister van Dierenwelzijn, uit.

Sterilisatieverplichting

Hoewel het aantal katten in de asielen het laagst is sinds 2015, waren er in 2022 nog steeds 2.833 katten die opvang nodig hadden. Daarvan werd 80% geadopteerd. En zoals elk jaar is er vlak voor de zomer een piek in het aantal katten dat door de asielen wordt opgevangen.

“Hoewel het aantal gesteriliseerde katten dat in het asiel toekomt (20%), toeneemt, blijft het aantal katten dat wordt opgevangen veel te hoog. Daarom heb ik, in het kader van de strengere wetgeving voor de sterilisatie en identificatie van katten, besloten de asielen te verplichten alle katten die ze opvangen, te steriliseren”, voegt Bernard Clerfayt eraan toe.

Sterilisatie en identificatie gaan hand in hand

Naast deze nieuwe maatregel moeten katten ook worden geïdentificeerd. “Sterilisatie is al verplicht sinds 2018, en identificatie had alleen betrekking op jonge katten. Het één kan evenwel niet zonder het ander. Identificatie is net zo belangrijk en maakt het mogelijk om katten terug te brengen naar hun baasjes. Sterilisatie en identificatie zijn daarom de beste manieren om de overbevolking van katten effectief tegen te gaan. We zullen zien welke impact deze maatregelen de komende jaren hebben”, besluit de minister.

Het Brussels Gewest lanceert een nieuwe projectoproep voor vzw's die actief zijn op het vlak van dierenwelzijn. De projecten moeten binnen een van de volgende drie doelstellingen vallen:

1. Bewustmaking en informatieverstrekking
2. Ondersteuning voor eigenaars van gezelschapsdieren
3. Hulp voor gewonde, verloren of achtergelaten dieren

Een totaalbudget van 200.000 euro wordt vrijgemaakt om de projecten te financieren, met een maximaal bedrag van 30.000 euro per project. Verenigingen hebben tot 10 september de tijd om hun aanvragen naar Leefmilieu Brussel te sturen.

Voorbeelden van projecten

Projecten die in aanmerking komen zijn onder andere conferenties, publiciteitscampagnes, hondentrainingen, hulp bij dierenartskosten voor mensen met een laag inkomen, kinderboerderijen en de oprichting van platform voor verloren huisdieren. De projecten moeten allemaal gericht zijn op het verbeteren van dierenwelzijn.

De vrijwilligerssector is onmisbaar

“We hebben de wetgeving over het beheer van katten versterkt, een lijst opgesteld van reptielen die mogen worden gehouden, het gebruik van lijmvallen verboden, voorwaarden bepaald voor het niet-commerciële vervoer van landbouwhuisdieren, enz. En voor de zomer stel ik het Brussels Wetboek Dierenwelzijn voor aan de Regering. Hoewel het werk van de overheid belangrijk is, is dat van de vrijwilligerssector dat evenzeer”, legt Bernard Clerfayt uit bij de aankondiging van een nieuwe projectoproep.

4 keer meer steun voor dierenwelzijnsorganisaties

"In een stedelijke omgeving is het in ieders belang dat mensen en dieren in perfecte harmonie samenleven. Daarom heb ik dit jaar het bedrag verviervoudigd dat sinds 2019 wordt toegewezen om verenigingen te ondersteunen. Door hand in hand te werken, kunnen we de levenskwaliteit van dieren blijven verbeteren", besluit de DéFI-minister.

Het voorontwerp van gezamenlijk decreet en ordonnantie "Digitaal Brussel" werd goedgekeurd door de Brusselse Regering. Het doel van dit grote project is om een kader te scheppen voor de digitale ontwikkeling binnen de Brusselse overheidsdiensten. Wat is de bedoeling? Brusselaars die dat wensen in staat stellen om hun administratieve procedures online af te handelen en de toegang tot openbare diensten voor iedereen te garanderen.

Een kader scheppen voor de groei van de digitale technologie ten voordele van de Brusselaars

“Digitaal Brussel" is de eerste Belgische wet die de groei van digitale technologie regelt en ervoor zorgt dat overheidsdiensten inclusiever en toegankelijker worden.

 “Ik vind dat de Brusselaars in 2023 gebruik moeten kunnen maken van een administratie die 24/7 online toegankelijk is. Met Digitaal Brussel wil ik het leven van de burgers vergemakkelijken", zegt Bernard Clerfayt, de Brusselse minister van Digitalisering.

Uit de laatste cijfers van de Barometer Digitale Inclusie van de Koning Boudewijnstichting blijkt dat de Brusselaars de grootste digitale gebruikers zijn. De voordelen zijn talrijk: tijdwinst, snelle verwerking, veiligheid, minder verplaatsingen, … En vooral: 24/7 toegang tot overheidsdiensten.

Nieuwe rechten voor de gebruikers

Om de digitale ontwikkeling van de Brusselse overheidsinstellingen zo goed mogelijk te begeleiden, voorziet de ordonnantie in de creatie van nieuwe rechten voor de burgers:

• • het recht van alle gebruikers op universele toegang tot online administratieve procedures;
  • het recht van alle gebruikers op begeleiding van overheidsdiensten bij de online uitvoering van hun administratieve procedures;
  • het recht op interactie met een overheidsambtenaar om hun administratieve procedures af te handelen;
  • het recht voor mensen met een handicap op online beschikbare administratieve procedures die gebruik maken van technologieën die ze toegankelijker maken.

Een inclusieve transitie

Niet iedereen is gelijk als het op digitale technologie aankomt. Daarom hanteert “Digitaal Brussel” twee basisprincipes: inclusie en toegankelijkheid.

“Er is geen sprake van het afschaffen van de fysieke loketten. Deze digitalisering moet op een intelligente manier gebeuren; vandaar de invoering van een gereglementeerde strategie van begeleiding. We wilden alle partijen erbij betrekken en daarom was onze tekst het onderwerp van een zeer uitgebreid raadplegingsproces waardoor ons project kon evolueren," legt Bernard Clerfayt uit.

De ordonnantie bepaalt dat wie dat wenst, het recht heeft om contact te vragen met een ambtenaar van de overheidsdienst, op zijn minst ter plaatse en/of via contact per telefoon of per post.

“Digitaal Brussel”, resultaat van een uitgebreide raadpleging

Unia, Brupartners, Brulocalis, de Brusselse Raad voor Personen met een handicap, enz. Er vond een uitgebreide raadpleging plaats over de tekst "Digitaal Brussel". In totaal werden elf organisaties geraadpleegd en de meeste van hun aanbevelingen werden opgenomen in de ontwerptekst om zo goed mogelijk in te spelen op alle adviezen.

Termijn van 5 jaar

In de praktijk zullen overheidsinstellingen alle nieuwe administratieve procedures online beschikbaar moeten maken. Ze krijgen 5 jaar de tijd om bestaande procedures aan te passen.

Het ontwerp van gezamenlijk decreet en ordonnantie ligt momenteel bij de Raad van State, die 30 dagen de tijd heeft om advies uit te brengen.

Vrijdag 23 juni is het de Internationale dag van de Publieke Dienstverlening. En dat is ook de datum die de vakbonden samen hebben uitgekozen om te betogen voor het kabinet van de minister-president en hun eisen te laten horen. Nochtans werden de plaatselijke besturen, dankzij Bernard Clerfayt, nog nooit zoveel geherwaardeerd als tijdens deze legislatuur. Hoezo?

Iedereen is het er al jaren over eens dat de lonen van de gemeenteambtenaren geherwaardeerd moeten worden. Het Brussels Gewest had overigens tijdens de vorige legislaturen beloftes gedaan. We moeten evenwel vaststellen dat deze verklaringen weinig effect hebben gehad… tot nu.

75 miljoen euro om de wedden van de gemeenteambtenaren te herwaarderen

In 2021 heeft Bernard Clerfayt immers een sectoraal akkoord gesloten met de vakbonden voor een totaalbedrag van 75 miljoen euro, waarvan 56,3 miljoen rechtstreeks afkomstig is van het Gewest. In de praktijk heeft het Gewest in 2021 22,5 miljoen euro op tafel gelegd. In 2022 ging het om 11,3 miljoen euro extra en in 2023 betrof het nog eens 11,2 miljoen euro. In 2024 zal zij nog 11,3 miljoen euro vrijmaken om de statuten van de gemeenteambtenaren te herwaarderen.

Deze bedragen maken het mogelijk dat de wedden van de ambtenaren stijgen, dat de schalen verlengd worden, dat de pensioenen een impuls krijgen en dat de maaltijdcheques gefinancierd worden. Het grootste deel van de middelen – 53,5 miljoen euro – werd bestemd voor de lonen, namelijk voor de wedden van de ambtenaren en voor de verlenging van de schalen, wat de belangrijkste wens van de vertegenwoordigers van de werknemers was.

De lonen van de Vlaamse en Waalse gemeenten inhalen

Het is een feit dat de gemeenteambtenaren in Brussel de laagste lonen van de drie gewesten hadden. De verschillen met de in Vlaanderen en Wallonië gehanteerde barema’s zijn groot. Met het akkoord stellen we vast dat het gemiddelde niveau in Wallonië/Vlaanderen wordt bereikt of overschreden voor de werknemers met de laagste studieniveaus (E en D). En voor de anderen (middelbaar en hoger onderwijs) wordt het verschil aanzienlijk verminderd.

“Het leek me gerechtvaardigd om een herwaardering van alle diensten van de plaatselijke besturen toe te kennen; sommigen wachtten daar reeds meer dan 15 jaar op. En nu in juli zal het de beurt zijn aan de ambtenaren met niveau B (bachelor) om een loonsverhoging van 6% te genieten. Nog nooit heeft het Brussels Gewest zo’n grote tegemoetkoming toegekend ten voordele van de ambtenaren van de plaatselijke besturen. Hoewel ik het gemopper van de vakbonden begrijp, hebben we de klus geklaard voor de gemeenteambtenaren!”, besluit Bernard Clerfayt, de Brusselse minister van Plaatselijke Besturen.

Regels bepalen voor de aanwerving van kabinetsmedewerkers, disciplinaire sancties vastleggen en gemeenten verplichten om gedrags- en deontologische regels op te stellen. Dit zijn de belangrijkste beginselen van het ontwerp van ordonnantie ingediend door Bernard Clerfayt, de Brussels minister van Plaatselijke Besturen, en waarmee de Regering in eerste lezing heeft ingestemd.

Voorbeeldig gedrag

“Het vertrouwen van de burgers terugwinnen betekent ook transparantie en beter bestuur. Politici kunnen zich niet langer gedragen alsof ze boven de regels staan. Ze zijn gekozen vertegenwoordigers van het volk en moeten zich als zodanig voorbeeldig gedragen. Hieraan werk ik sinds het begin van de legislatuur”, zegt Bernard Clerfayt, de Brusselse minister van Plaatselijke Besturen.

Verdere verbetering van transparantie en bestuur

Na het opleggen van een volledige decumul, het verminderen van het aantal schepenen en het verduidelijken van de situatie van gemeenteraadsleden met ziekteverlof, blijft het Brussels Gewest werken aan transparantie en modernisering van het lokale leven

3 leidende beginselen voor regels van goed bestuur en transparantie  

1. Er worden minimumregels vastgelegd voor de aanwerving en het statuut van het personeel van de kabinetten van burgemeesters en schepenen. Aan het begin van de legislatuur bepaalt de gemeenteraad of de burgemeester en schepenen recht hebben op personeel en zo ja, hun aantal en bezoldigingsregeling.
2. De regels met betrekking tot het tuchtstatuut van de lokale mandatarissen worden verduidelijkt. Het begrip "grove nalatigheid" heeft aldus betrekking op handelingen die verband houden met de uitoefening van de functie. Het begrip "kennelijk wangedrag" heeft betrekking op ernstige feiten die verband houden met het privéleven. Kennelijk wangedrag kan niet gebaseerd zijn op beweringen, zonder bewijs of convergentie van talrijke getuigenissen, als het moet leiden tot een tuchtonderzoek en een sanctie. Een gerechtelijke veroordeling bij een definitieve uitspraak is een goede illustratie van het kennelijk karakter van de vermeende feiten.
3. De gemeenteraad moet deontologische en ethische regels vastleggen, die ook van toepassing zijn op het college van burgemeester en schepenen. De gemeenteraad kan ook een ethische commissie oprichten om toe te zien op deze regels.

Op woensdag 14 juni stelde Bernard Clerfayt zijn ontwerp van ordonnantie "competentiebalans" voor aan de commissie economische zaken van het Brusselse parlement. Deze krachtige maatregel richt zich op opleiding en het versterken van de door Actiris verstrekte begeleiding die het kwalificatieniveau van werkzoekenden zal kunnen verhogen. Werkzoekenden die langer dan een jaar ingeschreven zijn, jongeren en vrouwen krijgen voorrang. " Ik hoop dat de parlementsleden dit ontwerp van ordonnantie unaniem zullen steunen. Dit is immers een maatregel die de Brusselaars echt ten goede zal komen: hen helpen om de weg naar de arbeidsmarkt terug te vinden”, besluit de minister.

Opleiding verhoogt kans op werk

Cijfers tonen immers aan dat deze oplossing werkt. De laatste studie uitgevoerd door Bruxelles Formation om de impact van opleidingen op de tewerkstelling te kwantificeren, is duidelijk: opleidingen verhogen de kansen op het vinden van een baan met 17%. Twee jaar na de start van de opleiding heeft 71% van de werkzoekenden de werkloosheid verlaten voor een baan, tegenover 54% zonder opleiding.

“In het Brussels Gewest is het gebrek aan kwalificaties een van de grootste uitdagingen om een job te vinden. 7 op de 10 werklozen beschikken niet over de nodige vaardigheden om een job te vinden. De oplossing? Een beoordeling van de professionele, taalkundige en digitale vaardigheden om de geschiktheid van de vaardigheden van werkzoekenden te controleren en hen het juiste opleidingstraject aan te bieden”, voegt de DéFI-minister eraan toe.

Opleiden is effectiever dan sancties opleggen

Het beperken van werkloosheidsuitkeringen ligt op ieders lippen. Volgens sommigen zou dit het magische recept zijn om de werkgelegenheidsgraad te verhogen. De conclusie van een recente studie van de RVA is echter éénduidig: het beperken van de werkloosheidsuitkering in de tijd is geen garantie voor een terugkeer naar de arbeidsmarkt.

“Werklozen sanctioneren zal geen effect hebben op hun (weder)tewerkstelling. Het zou enkel het probleem verplaatsen, want als ze geen werkloosheidsuitkering krijgen, zullen ze zich tot het OCMW wenden. Wat als we, om mensen uit de werkloosheid te halen, zouden stoppen met hen een schuldgevoel aan te praten en hen de kans zouden geven om weer aan het werk te gaan dankzij een gek idee: een opleiding”, argumenteert Bernard Clerfayt.

Sinds mei worden alle besluiten van de toezichthoudende overheid tot schorsing of nietigverklaring van een beslissing van een gemeenteraad of college gepubliceerd op de website van Brussel Plaatselijke Besturen.

Deze beslissing van de Brusselse minister voor Plaatselijke Besturen, Bernard Clerfayt, vergemakkelijkt de toegang tot de adviezen van de toezichthoudende overheid en verbetert de transparantie. Weer een stap naar goed bestuur!

Meer toegankelijke informatie voor iedereen

“Mijn doel is om een corpus aan rechtspraak te creëren. Deze adviezen zijn nuttig voor de plaatselijke besturen die aldus de motivering van de verschillende beslissingen en de punten die in de ogen van de toezichthoudende overheid belangrijk zijn, kunnen achterhalen. Door alle toezichtsbesluiten op één plaats samen te brengen, worden ze bovendien gemakkelijker toegankelijk”, legt Bernard Clerfayt uit.

Deze maatregel streeft ook een andere doelstelling van de DéFI-minister na: transparantie voor goed bestuur.

“Er kan geen goed bestuur zijn zonder transparantie. Het is een van de fundamenten van onze democratie. Het is dus volkomen logisch om de toezichtsbesluiten te publiceren en voor iedereen zichtbaar te maken”, voegt de minister eraan toe.

Bij deze publicaties zal rekening worden gehouden met de uitzonderingen waarin de regels betreffende de AVG voorzien. De gepubliceerde toezichtsbesluiten kunnen geraadpleegd worden op de website van Brussel Plaatselijke Besturen.

De toezichthoudende autoriteit controleert of gemeentelijke beslissingen in het algemeen belang zijn

In het Brussels Gewest kan de regering, via de minister van Plaatselijke Besturen, een beslissing van een gemeente goedkeuren, schorsen of vernietigen. Aktes van gemeenteraden en colleges worden aldus voorgelegd aan de gewestelijke toezichthoudende overheid, die gemiddeld 30 dagen de tijd heeft om zich uit te spreken.

Overheidsopdrachten voor werken, bevordering van het gemeentepersoneel, begrotingen en rekeningen, enz. Al deze beslissingen kunnen worden voorgelegd aan de toezichthoudende overheid, die nagaat of zij passend of in het algemeen belang zijn. Deze autoriteit kan ook een zaak onderzoeken op basis van een klacht.

• Website van Brussel Plaatselijke Besturen, toegang tot de documenten

Om de begeleiding van werkzoekenden door Actiris te versterken, heeft de Brusselse Regering besloten een beoordeling van de professionele, taalkundige en digitale vaardigheden in te voeren voor alle werkzoekenden. Doel: nagaan of de vaardigheden van de Brusselaars aangepast zijn aan de behoeften van de arbeidsmarkt.

De competentiebalans zal gepaard gaan met een traject naar werk via bedrijfsstages en/of opleidingen. Werkzoekenden die langer dan een jaar ingeschreven zijn, jongeren en vrouwen krijgen voorrang.

Een nakende inwerkingtreding

Beide maatregelen, de competentiebalans en het traject naar werk, treden in werking op 1 september 2023. Het ontwerp van ordonnantie van de Brusselse minister van Werk en Beroepsopleiding, Bernard Clerfayt, zal op 14 juni worden voorgelegd aan de Commissie Economische Zaken van het Parlement en op 30 juni aan de plenaire vergadering.

Een in overleg met de werkzoekende opgesteld traject

“Opleiding is essentieel om dichter bij de arbeidsmarkt te komen. Er is evenwel geen sprake van het opleggen van de opleidingsrichting. Het is aan de werkzoekende om zijn of haar weg naar de arbeidsmarkt te kiezen, want het is niet de bedoeling dat iemand gedwongen wordt een loopbaan te overwegen in een sector die hem of haar niet interesseert. Dit zou noch de gedwongen werkzoekende, noch de werkgevers ten goede komen. Het zou niets anders zijn dan een verspilling van overheidsgeld”, voegt de DéFI-minister eraan toe.

Het kwalificatieniveau verhogen

"De Brusselse arbeidsmarkt is een veeleisende markt waar een hoog kwalificatieniveau wordt gevraagd", herinnert Bernard Clerfayt ons eraan. In deze context moet het kwalificatieniveau van werkzoekenden dringend worden verhoogd. En daarvoor zijn opleidingen of bedrijfsstages onontbeerlijk.

Om het sportaanbod voor kinderen jonger dan 10 jaar te verbeteren, schrijft het Brussels Gewest een nieuwe projectoproep voor de gemeenten uit. Met welke doelstelling? Een leemte vullen in het aanbod aan sportvoorzieningen voor de initiatie van sport voor kinderen jonger dan 10 jaar, of de bestaande infrastructuur aanpassen.

Het aanbod in de gemeenten vergroten

Op voordracht van Bernard Clerfayt heeft de Brusselse Regering ingestemd met de lancering van een nieuwe projectoproep ter versterking van het aanbod aan buurtsportinfrastructuren voor jonge kinderen. Er werd een bedrag van 2 miljoen euro voorbehouden voor de financiering van de verschillende projecten. De gemeenten hebben tot en met 31 juli 2023 de tijd om hun kandidatuurdossiers in te dienen.

“Sport leidt tot sociaal contact, brengt mensen bijeen, is vormend en zorgt voor persoonlijke ontwikkeling. Sport draagt bij aan een goede algemene gezondheid, stimuleert het zelfvertrouwen en brengt de burgers waarden bij die essentieel zijn om harmonieus samen te leven. Deze talrijke voordelen moeten eveneens ten goede komen aan jonge kinderen. Om die reden nodig ik de gemeenten uit om infrastructuren voor te stellen die het bevorderen van hun fysieke activiteit mogelijk maken”, verklaart Bernard Clerfayt.

Een brede waaier aan voordelen

Het is een feit: sport heeft talrijke voordelen. Voornamelijk voor onze gezondheid, maar niet alleen daarvoor. Sport versterkt ook de sociale cohesie in de wijken en zorgt voor plezier en ontspanning.

Bernard Clerfayt, de Brusselse minister van Plaatselijke Besturen, vernieuwt de sjerp van de burgemeesters en schepenen om hem meer te laten aansluiten bij het Brusselse DNA en bij de vervrouwelijking van de functie. De Regering heeft in eerste lezing haar goedkeuring gehecht aan het ontwerp van besluit tot wijziging van de sjerp van de lokale mandatarissen.

“De tijd is gekomen om de sjerp van de lokale mandatarissen te moderniseren en hem meer af te stemmen op de Brusselse realiteit. Vandaag telt het Brussels Gewest vijf vrouwelijke burgemeesters en ik ben blij dat de functie vervrouwelijkt. We moeten de manier waarop de sjerp gedragen wordt, dus aanpassen en geen onderscheid meer maken tussen de geslachten”, stelt Bernard Clerfayt, de Brusselse minister van Plaatselijke Besturen.

Kenmerken die dateren van 1837…

Drie verticale banden – zwart, geel en rood – met zilverkleurige franjes voor de burgemeesters en twee banden – geel en zwart – met rode franjes voor de schepenen. Zo zien de sjerpen van de Brusselse lokale mandatarissen er vandaag uit. De kenmerken van deze sjerpen worden vastgesteld door koninklijke besluiten die dateren van … 1837. Sindsdien is de bevoegdheid geregionaliseerd en de functie geëvolueerd.

De kleuren van de sjerpen van de schepenen – geel en zwart: de kleuren van Brabant – worden aldus vervangen door de kleuren van het Brussels Gewest – blauw en geel.

Op de sjerp van de burgemeester zal het officiële logo van het Brussels Gewest zoals bepaald in de ordonnantie van 12 februari 2015 worden toegevoegd. De drie kleuren van de burgemeesterssjerp (zwart-geel-rood) blijven echter ongewijzigd.

Sjerp “op z’n Frans” dragen

Het dragen van de sjerp zal overigens eenvormig worden gemaakt, “op z’n Frans”, van de linkerschouder naar de rechterhand, voor alle burgemeesters en schepenen. Er zal dus geen sprake meer van zijn om het gebruik te vermannelijken; tot nog toe werd voorgeschreven om de sjerp rond het middel te dragen.

“Oorspronkelijk was Brussel een moeras waar de gele iris in overvloed bloeide. Daarom is deze bloem het symbool van het Brussels Gewest geworden. Enkele dagen voor het Irisfeest heb ik hulde willen brengen aan onze geschiedenis en het logo van het Gewest op de sjerpen van de burgemeesters en de schepenen laten aanbrengen. Er was echter vooral haast bij, wegens de vervrouwelijking van de functie, om een genderneutrale sjerp voor te stellen die voor iedereen geschikt is”, aldus de Brusselse minister.

Deze wijzigingen zullen na de volgende gemeenteraadsverkiezingen van 2024 van kracht worden.

En in de andere gewesten?

De kleding van de lokale mandatarissen werd eveneens gewijzigd in Vlaanderen en Wallonië. In 2006 heeft het Waalse Gewest het dragen van de sjerp niet geüniformiseerd; de mandataris kan kiezen of hij de sjerp rond de taille of “op z’n Frans” draagt. Het Vlaamse Gewest heeft in 2007 de kleuren van de sjerpen gewijzigd, maar wel het genderonderscheid bij het dragen van de sjerp behouden: rond het middel voor de mannen en over de schouder voor de vrouwen.

--

De afbeelding bij dit artikel is zuiver illustratief.